Grabrić
Naselje, grad, županija: Grabrić, Gradec, Zagrebačka
Vrsta lokaliteta: naselje
Razdoblje: kasno brončano doba, srednji vijek
Vrsta istraživanja: zaštitno iskopavanje
Nositelj istraživanja: Institut za arheologiju
Voditelji istraživanja: Marko Dizdar
U zaštitnim istraživanjima nalazišta AN 1 Grabrić, na trasi autoceste A13, otkriveni su ostaci prapovijesnog i srednjovjekovnog naselja. Nalazište je smješteno južno od sela Grabrić, a pronađeno je u terenskom pregledu trase kada su prikupljeni keramički nalazi koji su pripisani razdobljima prapovijesti i srednjeg vijeka. Probna istraživanja, koja su provedena 2010. godine, potvrdila su postojanje prapovijesnog i srednjovjekovnog naselja.
Nalazište je položeno na izduženom brežuljku koji je razdijeljen blagim udolinama. S istočne strane, ispod podnožja brežuljka, protječe potok Crnčić, dok se zapadno od brežuljka nalazi dolina Glogovnice. Radi se o komunikaciji s kojom se ostvarivala povezanost gornje Posavine s križevačko-koprivničkim područjem s jedne strane te bjelovarsko-bilogorskim s druge. U zaštitnim istraživanjima obuhvaćena je površina od 42.441 m2. Otkriveni objekti ravnomjerno su raspoređeni duž cijele ispitane površine nalazišta, iako se izdvajaju dvije veće koncentracije – jedna se nalazi na sjevernom dijelu nalazišta gdje su pronađeni objekti koji pripadaju infrastrukturi prapovijesnog naselja; manja udolina s južne strane dijeli ovaj dio nalazišta od ostalog dijela brežuljka gdje je izdvojena veća koncentracija objekata koji pripadaju infrastrukturi prapovijesnog te manjim dijelom kasnosrednjovjekovnog naselja.
Infrastrukturi kasnobrončanodobnog naselja pripadaju jame ovalnog oblika. Brojne i rupe od stupova koje ukazuju na postojanje kuća pravokutne osnove koje su smještene na najistaknutijem dijelu naselja. Uz kuće se nalaze i ukopi kanala različitih dimenzija koji najvjerojatnije predstavljaju ostatke ograda okućnica ili dvorišta. U zapunama jama pronađeni su ulomci keramičkih posuda među kojima se prepoznaju lonci bikoničnog tijela i izvučenog fazetiranog ruba, zatim zdjele zaobljenog tijela i koso kaneliranog ruba te šalice s visokom ručkom. Prema preliminarnoj analizi keramičkih oblika, naselje se može datirati u Ha B stupanj, odnosno može se pripisati mlađoj fazi kulture polja sa žarama – grupi Velika Gorica iz 11.-9. st. pr. Kr. Istraženi dio naselja iz mlađe faze kasnog brončanog doba pripada dosad slabo poznatim nalazištima toga vremena na prostoru Prigorja, zbog čega su rezultati istraživanja od izuzetne važnosti.
Dio objekata smješten bliže vrhu brežuljka pripada razdoblju kasnog srednjeg vijeka. Vjerojatno se radi o manjem naselju položenom iznad doline dvaju potoka. U zapunama jama pronađeni su ulomci keramičkih posuda i grijača. S obzirom na tipološke karakteristike lonaca i poklopaca, naselje se preliminarno može datirati od 13. do 15. st.
